به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما این روزها یکی از مهمترین موضوعات مربوط به رفتارشناسی خانواده ها، پایین آمدن نرخ «فرزندآوری» است. پایین آمدن نرخ جمعیّت در جوامع دینی مذموم شمرده شده است. با این حال ممکن است عدهای این ایده را مطرح کنند که لزوم فرزندآوری به هیچ وجه قابل استنباط از هیچ کدام از آیات قرآن نیست و نمیتوان به پشتوانه آموزههای کتاب مقدس مسلمانان، از آنها خواست که بچه دار شوند؛ به خصوص در شرایط سخت اقتصادی جامعه امروز که تأمین ابتداییترین لوازم مراقبت و تربیت کودکان با چالش مواجه میشود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در اینجا این سؤال مطرح میشود که آیا در واقع قرآن هیچ توصیهای برای زاد ولد و فرزند آوری ندارد؟! در پاسخ به چنین سؤالی و پیش از ورود به جزئیات بحث میگوییم که ممکن است آیهای در قرآن مجید یافت نشود که به صورت صریح و مستقیم دستور به فرزندآوری را متوجّه آحاد جامعه اسلامی و بشری کرده باشد، امّا در بسیاری از آیات قرآن فرزندآوری با ویژگیها و تعابیری توصیف شده که جای هیچ شک و شبههای را باقی نمیگذارد که در گفتمان وحیانی این کتاب مقدس، موضوع فرزندآوری و ازدیاد نسل امری مطلوب و پسندیده است. ضمن اینکه بسیاری از احکام و دستورات دین اسلام به صورت صریح و جزئیتر در آئینه روایات منعکس شده است. آیاتی که
فرزندان و فرزندآوری را با تعابیر و توصیفاتی زیبا ستوده اند. در میان آیات قرآن، تعبیرها و توصیفات بسیار ستودهای برای فرزندان و فرزندآوری وجود دارد که ذیلا به برخی از آنها اشاره میکنیم: ۱. آیه ۴۶ سوره کهف: در این آیه کریمه میخوانیم: «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً»؛ (مال و فرزند، زینت زندگى دنیاست و باقیات صالحات [ارزش هاى پایدار و شایسته]ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخشتر است!). در این آیه موقعیت مال و ثروت و نیروى انسانى که دو رکن اصلى حیات دنیاست مشخص شده اند. در اینجا فرزندان در کنار اموال به عنوان شکوفهها و گل هایى معرفی میشوند که بر شاخه هاى درخت زندگی میرویند. داشتن فرزند در کنار برخورداری از اموال، یکی از مهمترین سرمایه هاى زندگى دنیاست. چرا که براى رسیدن به هر مقصودى از مقاصد مادى حتما مورد نیاز است و به همین دلیل آنها که بر تخت قدرت مى نشینند، در کنار مال اندوزی، سعى در جمع آورى این نیرو نیز مى کنند مخصوصا در زمان هاى گذشته هر کس فرزندان بیشترى داشت خود را نیرومندتر احساس مى کرد چرا که آنها یکى از دو رکن اصلى قدرت او را تشکیل مى دادند. نکته لازم به ذکر این است که اگرچه این آیه اموال و فرزندان را زینت زیست دنیوی میداند، امّا به تصریح بخش انتهایی آیه یعنی «الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً» این امور زینتهایی زودگذرند که اگر از طریق قرار گرفتن در مسیر «اللَّه» رنگ جاودانگى نگیرند بسیار بى اعتبارند. با این حال بنا به تعبیر آیه ۳۱ سوره اعراف یعنی «یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِدٍ»، این زینتها میتوانند با استقرار و ثبات قدم صاحبانشان در مسیر الهی تمام ناشدنی و در مقدسترین مکانها نیز قابل همراهی با آدمی گردند. ۲. آیه ۸۳ سوره کهف: در بخشی از این آیه کریمه میخوانیم: «وَ إِذْ أَخَذْنا میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً»؛ (و [به یاد آورید]زمانى را که از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم که جز
خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر و نزدیکان و یتیمان و بینوایان نیکى کنید). اینکه نیکی کردن به
والدین بعد از [توحید در]عبادت، میثاق بعدی خداوند با بنی اسرائیل معرفی شده، میتواند حکایت از رابطه بسیار ویژهای بکند که بین انسانها بعد از فرزندآوری، به عنوان والدین و فرزندان، پدید میآید. به عبارت دیگر، دانش و تجربه و حتی پیمان ازدواج و شروع زندگی مشترک، وضعیتها و نقشهای بزرگ سالی را به وجود نمیآورد بلکه دوره «پدر و مادر شدن» است که نقشهای بزرگسالی را مشخص میکند؛ بنابراین به نظر میرسد که تجربه پدر و مادری در فراهم کردن تعالی و رشد شخصیت افراد اهمیت وِیژهای دارد. وجود همین تجربهها مجموعه کاملی از ارزشها را به ساختار شخصیت والدین میافزاید. از این روست که والدین در این آیه کریمه با قرار گرفتن در کنار نام خدا گرامی داشته میشوند. میتوان گفت سفارش خدا به «احسان در حق والدین» در کنار «دعوت به توحید» به این معنی است که جایگاه و سمت والدین از این حیث که سرپرستان چندین فرزند میباشند در مراتب معنوی و انسانی بسیار عالی است. البته بسیار واضح است که «والدین» عنوانی است که با فرزند آوری بر صاحبان این شأن اطلاق میشود و تا فرزند نداشته و یا فرزندانی را بر اساس آموزههای الهی تربیت نکرده باشند به مقامات معنوی موجود در آیه نمیرسند. ۳. آیه ۶ سوره اسراء: در بخشی از این آیه و بعد از ذکر شدن چند عنوان از ویژگیهای بنی اسرائیل و وضعیت آنها، خطاب به آنها گفته میشود که: «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَ أَمْدَدْناکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ جَعَلْناکُمْ أَکْثَرَ نَفیراً»؛ (سپس شما را بر آنها چیره مى کنیم؛ و شما را به وسیله داراییها و فرزندانى کمک خواهیم کرد؛ و نفرات شما را بیشتر [از دشمن]قرار مى دهیم). در اینجا میبینیم که زیادی فرزندان به عنوان یکی از اسباب امداد و یاری الهی، معرفی شده است.
۴. آیه ۱۲ سوره نوح: در این آیه میخوانیم: «وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنَّاتٍ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً»؛ (و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغ هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختیارتان قرار دهد)! این آیه یکی از آیاتی است که مژدههای الهی را به قوم نوح از زبان آن حضرت بیان میکند - البتههای مژدههایی که مشروط به ایمان آن قوم و طلب مغفرت شان از خداوند بوده است - و همان طور که میبینیم فزونی فرزندان نیز در کنار نعمتهایی دیگر به عنوان یکی نعمتهای الهی مورد اشاره قرار گرفته است. سببی نیز که باعث شده نوح (علیه السلام) این وعدهها را به قوم خود دهد بنابر بعضى از روایات این بوده است که وقتى قوم لجوج او از قبول دعوتش سر باز زدند، خشکسالى و قحطى آنها را فرا گرفت و بسیارى از اموال و فرزندان شان هلاک شدند. به همین خاطر نوح به آنها گفت: اگر ایمان بیاورید همه این مصائب و بلاها از شما دفع خواهد شد. در این آیه از تعبیر «یمددکم بـ...» برای اشاره به نعمت فرزند اشاره شده است. کلمه «امداد» به معناى رساندن مدد به دنبال مدد دیگر است و مدد به معناى هر چیزى است که آدمى را در رسیدن به حاجتش کمک کند و مشخص است که برخورداری از فرزندان در کنار تملک اموال نزدیکترین کمک هاى ابتدایى براى رسیدن جامعه انسانى به هدف هاى خویش است. ۵. آیات ۱۳۳ و ۱۳۴ سوره شعراء: در این آیات میخوانیم: «وَ اتَّقُوا الَّذی أَمَدَّکُمْ بِما تَعْلَمُونَ* أَمَدَّکُمْ بِأَنْعامٍ وَ بَنینَ»؛ (و از [نافرمانى]خدایى بپرهیزید که شما را به نعمت هایى که مى دانید امداد کرده شما را به چهارپایان و نیز پسران [لایق و برومند]امداد فرموده). در این آیات میبینیم که از یک سو، یاری شدن انسان با سرمایه هاى مادى که قسمت مهمى از آن- مخصوصا در آن عصر- چهارپایان و دامها بودند مورد اشاره قرار گرفته و از سوى دیگر نیروى انسانى کافى که بتواند آن را حفظ و نگاهدارى کند نیز - به عنوان یکی دیگر از مؤلفههای یاری خداوند به انسان - برشمرده شده است. این تعبیر در آیات مختلف قرآن تکرار شده است که هنگام برشمردن نعمت هاى مادى، در کنار اشاره به اموال، از فرزندان نیز به عنوان نیروى انسانى که حافظ و نگاهبان و پرورش دهنده اموال است نام برده میشود. ۶. آیه ۷۲ سوره نحل: در این آیه میخوانیم: «وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً وَ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَزْواجِکُمْ بَنینَ وَ حَفَدَةً وَ رَزَقَکُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ أَ فَبِالْباطِلِ یُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ یَکْفُرُونَ»؛ (خداوند براى شما از جنس خودتان همسرانى قرار داد و از همسران تان براى شما فرزندان و نوه هایى به وجود آورد و از پاکیزهها به شما روزى داد آیا به باطل ایمان مى آورند، و نعمت خدا را انکار مى کنند). در اینجا میبینیم که وجود فرزندان و نوهها در کنار روزهای پاکیزه به عنوان نعمتهای الهی معرفی شده اند. در واقع این آیه کریمه به انسانها این پیام را میدهد که خداوند براى شما از همسران تان فرزندان و یاورانى قرار داد که به خدمت آنان در حوائج تان استعانت بکنید و با دست آنان ناملایمات را از خود دور سازید. علاوه بر بُعد اجتماعی و دنیایی فرزندان، میتوان گفت ادامه حیات معنوی انسان در فرزندان و نوه هایش قابل تصور است؛ یعنی فرزندان و نوهها پس از مرگ نیز با احسان و سبک زندگی الهی خود به کمال و رفعت جایگاه والدین کمک نموده و بدین سان نعمت شمرده میشوند.
۷. آیات ۷۴ و ۷۵ سوره فرقان: در این آیات و در توصیف گروهی از رستگاران میخوانیم: «وَالَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً * أُوْلئِکَ یُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ یُلَقَّوْنَ فیها تَحِیَّةً وَ سَلاماً»؛ (و کسانى که مى گویند: پروردگارا! از همسران و فرزندان مان مایه روشنى چشم ما قرار ده، و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان [آرى] آنها هستند که درجات عالى بهشت در برابر شکیبایی شان به آنان پاداش داده مى شود و در آن، با تحیّت و سلام رو به رو مى شوند. در اینجا شاهدیم که مؤمنان راستین از خداوند میخواهند که فرزندان شان را یکی از عواملی که میتواند برای آنها مایه «چشم روشنی» باشد قرار دهد. اصطلاح «قرّة عین» که در این آیه کریمه به کار رفته، معادل اصطلاح فارسی «نور چشم» است و کنایه است از کسى که مایه سرور و خوشحالى میگردد. این تعبیر در اصل از کلمه «قرّ» گرفته شده که به معنى سردى و خنکى است و از آنجا که معروف است - و بسیارى از مفسران به آن تصریح کرده اند - اشک شوق همواره خنک و اشک هاى غم و اندوه داغ و سوزان است لذا «قرّة» عین به معنى چیزى است که مایه خنک شدن چشم انسان مى شود یعنى اشک شوق از دیدگان او فرو مى ریزد و این کنایه زیبایى است از سرور و شادمانی. این موضوع نشان گر جایگاه والای همسران و فرزندان است که میتوانند مایه افتخار و سرور و سعادت مؤمنین گردد. آن هم نه مؤمنین عادی بلکه مؤمنین راست کرداری که دارای مراتب عالی هستند تا آنجا که خود را لایق پیشوایی دیگر پرهیزکاران میبینند و چنین چیزی را از خداوند مسئلت مینمایند و در بالاترین درجات بهشت نیز جا دارند. ممکن است پرسیده شود که همسران و فرزندان چگونه میتوانند مایه افتخار و چشم روشنی انسان گردند؟ در پاسخ باید گفت دعای مؤمنین این است که همسران و فرزندان شان موفق به طاعت خدا و اجتناب از معصیت او شوند و در نتیجه از عمل صالح آنان، چشم ایشان روشن گردد؛ و این دعا مى رساند که بندگان رحمان غیر از این، دیگر حاجتى ندارند؛ و نیز مى رساند که بندگان رحمان اهل حق و حقیقت اند و پیروى هواى نفس نمى کنند، زیرا هر همسر و هر ذریه اى را دوست نمى دارند، بلکه آن همسر و ذریه را دوست مى دارند که بنده خدا باشند. منبع : پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: فرزندآوری
همسران و فرزندان
فرزندان و نوه ها
آیه کریمه
آیات قرآن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کردهاست، لذا
منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۱۰۱۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تبیین نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب را نباید در تدوین چند کتاب خلاصه کرد
آیت الله سیدهاشم حسینی بوشهری در کنگره بین المللی اندیشههای قرآنی حضرت آیت الله خامنهای و اجلاسیه اساتید معارف اسلامی سراسر کشور که در دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد، ضمن تبریک روز معلم و تجلیل از یاد و خاطره استاد شهید مطهری، با اشاره به روایتی از امام هادی علیه السلام در رابطه با جایگاه قرآن در تجلی زندگی مومنانه اظهار داشت: با این که همواره معارف قرآنی در مسیر تحقیق، پژوهش و ترویج و نشر و بسط قرار دارد، همچنان شادابی و طراوتش حفظ و روز به روز بر آن افزوده میشود.
وی با تاکید بر این که خداوند متعال قرآن را به گستره فراگیر تمام زمانها تا روز قیامت نازل نموده است، خاطرنشان کرد: امام هادی علیه السلام در پاسخ به این سوال که چه سرّى است که قرآن هر چه بیشتر خوانده و بحث شود، بر تازگى و طراوت آن افزوده مى شود؟ فرمودند:، چون خداوند تبارک و تعالى، آن را تنها براى زمانى خاص و مردمى خاصّ قرار نداده است. از این رو، در هر زمانى و براى هر مردمى، تا روز قیامت، تازه و با طراوت است.
آیت الله حسینی بوشهری ضمن اشاره به اهمیت تبیین، توضیح و نشر اندیشههای قرآنی رهبر معظم انقلاب از دست اندرکاران برگزاری این کنگره تشکر کرد و اظهار داشت: امامین انقلاب بر این موضوع تصریح داشتند که با انس با قرآن و تامل در آیات الهی، از زاویه نگاه قرآن میشود به دلها راه یافت و در دلها نفوذ کرد.
وی ضمن تأکید بر ادامه و احیای رویکرد تفسیری امام خامنهای در میان فرهیختگان قرآن پژوه به نوع نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب به موضوعات متعدد اجتماعی اشاره نمود و ابراز داشت: رویکرد قرآنی رهبر معظم انقلاب پیش از انقلاب و بعد از انقلاب متفاوت بوده، و تفسیر آیات الهی را مبتنی بر اقتضائات و شرایط روز مورد توجه قرار دادند.
آیت الله حسینی بوشهری تفسیر حضرت آیت الله خامنهای از قرآن را تفسیر اجتهادی دانست و گفت: ایشان از رهگذر عقل و خرد ضمن تفسیر قرآن به قرآن، آیات الهی را مبتنی بر روایات اسلامی تفسیر نمودند.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تصریح کرد: رویکرد قرآنی رهبر معظم انقلاب از یک جهت اجتهادی و از جهتی متناظر با موضوعات زمان است.
وی بر اهمیت پایش همه جانبه اندیشههای قرآنی رهبر معظم انقلاب تاکید کرد و اظهار داشت: برخی از اساتید در بررسی کلمه به کلمه و جمله به جمله تفاسیر امام خامنه ای، نکات بدیلی را در رابطه با روش و گرایش تفسیری و قواعد آن ارائه نمودند.
آیت الله حسینی بوشهری تدبر در قرآن را از مهمترین نکات پیش از تلاوت قرآن دانست و ابراز داشت: شأن پیامبر شأن تبیینی نسبت به آیات قرآن بود؛ لذا در تدبر به قرآن باید در عین توجه به محکمات، معنای متشابهات را در مسیر ارجاعات علمی قابل قبول استخراج نمود.
وی با بیان این که تفسیر قرآن باید به گونهای باشد که خواص بپسنند و عوام بفهمند، خاطرنشان کرد: تفسیر قرآن به قرآن رهبر معظم انقلاب همچون سیاق علامه طباطبایی متاخذ از «القرآن یفسر بعضه بعضا» است؛ لذا کسی که میخواهد یک آیه تفسیر کند، باید به سایر آیات قرآن اشراف داشته باشد تا گمراه و به بیراهه نرود.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود ضمن ارائه تشریحی از تفسیر قرآن به قرآن، به مصادیقی از آیات الهی که مکمل و مفسر دیگر آیات هستند، اشاره و به تبیین برخی از ملاکهای زندگی مومنانه از نگاه قرآنی پرداخت.
آیت الله حسینی بوشهری با بیان این که باید به دغدغههای اجتماعی جامعه پرداخت و خود را محصور در احکام فردی ننماییم، اظهار داشت: باید با رویکرد هدایتی و تربیتی وارد میدان تجلی احکام اجتماعی شده، راه حلها را از بند بند آیات قرآنی اتخاذ نماییم.
وی قرآن را نسخه شفابخش، موعظه گر، هدایت آفرین و رحمت بخش برای مومنان دانست و اظهار داشت: کسی که تحت تاثیر موعظه قرآن قرار گیرد، زنگارها از دل زدوده شده، زمینه هدایت فراهم خواهد شد و کسی که مشمول هدایت گردد، مشمول رحمت الهی خواهد بود.
آیت الله حسینی بوشهری با تأکید بر این که نگاه قرآنی رهبر معظم انقلاب را نباید در چند جلد مکتوب خلاصه نمود، خاطرنشان کرد: بحثهای تفسیری رهبر معظم انقلاب با راه و سخن ایشان عجین شده است؛ به گونهای که هرجا سخنی میگویند، مبتنی بر نکته سنجیهای دقیق و عمیق معارف قرآنی است.
رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ضمن اشاره به جایگاه سنتهای اجتماعی جوامع در نگاه قرآنی، شبهه زدایی از معارف قرآنی در اذهان مخاطبان را یکی از سیرههای تفسیری رهبر معظم انقلاب دانست.
وی به تبیین مصادیقی از نحوه پاسخگویی رهبر معظم انقلاب به شبهات مبتنی بر نگاه قرآنی پرداخت و با تاکید بر این که زندگی حقی همگانی است اظهار داشت: اینگونه نیست که یک عدهای هرکاری دلشان خواست انجام دهند و از دیگران بخواهند که ساکت بمانند، نمیشود که رژیم صهیونیستی به بزرگترین جنایات رقم بزند و در مقابل پاسخ حق دفاع فلسطینیان، رویه محکومیت را در پیش گیرند.
آیت الله حسینی بوشهری مقابله و مقاومت را تنها مسیر عقلی و دینی پاسخ به جنایات رژیم غاصب صهیونیستی دانست و ابراز داشت: اسلامی که در رأس ابراز عواطف احساسی است؛ وقتی با جنایات ظالمان مواجه میشود، دستور به تنبیه و مقابله میدهد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
باشگاه خبرنگاران جوان قم قم